Śpiwór towarzyszy nam od najmłodszych lat. Podczas wyjazdów na obozy, kolonie, w trakcie wypraw na łono natury, podczas górskich wędrówek, nocy pod namiotem czy też, kiedy wybieramy się na nocowanie u kolegów. To często nasza jedyna oaza ciepła i komfortu, kiedy wakacje w Polsce nie rozpieszczają temperaturą. Wybierając się na wyprawę, nie wyobrażamy sobie bez niego spędzać nocy na łonie przyrody. Czasami to nie tylko ciepły azyl, a świetny koc, siedzisko, pole do zabawy dla młodszych dzieci. Dlatego o śpiworach warto wiedzieć dużo (od czego- nie gramatycznie) więcej, jak właściwie zadbać o naszego wiernego towarzysza przygód, a w szczególności znać odpowiedź na pytanie: jak prać i suszyć śpiwór?
Śpiwór wraca po wyprawie w góry
Wyobraź sobie chłodny poranek w górach. Nad dolinami unosi się mgła, a Ty budzisz się w swoim namiocie, otulony ciepłym śpiworem. Wychodzisz w nim poza namiot i okrywasz przed rozpaleniem ogniska. Świat wokół Ciebie budzi się do życia, zachwyca pięknem krajobrazu i inspiruje do działania. To właśnie takie chwile sprawiają, że wyprawy w góry są niezapomniane, a śpiwór…choć to podobnie jak namiot tylko część Twojego wyposażenia, to jednak jest towarzyszem, który zawsze jest najbliżej Ciebie i chroni w najbardziej ekstremalnych sytuacjach.
Kiedy już wrócisz z górskiej wyprawy, poświęć mu trochę swojego czasu. Wyjmij z pokrowca, rozłóż, sprawdź jego stan oraz to, czy musisz śpiwór wyprać czy może wystarczy oczyszczenie tu i ówdzie. Odpowiednio zadbany i konserwowany śpiwór odwdzięczy Ci się ciepłem, wtedy, kiedy będziesz tego potrzebował.
Rodzaje śpiworów na rynku
Oferta śpiworów na rynku jest naprawdę duża, od lekkich, po te grubsze. Od małych po nieco większe, a nawet całkiem duże dwuosobowe. Od tych wodoodpornych, w których można spać nawet pod gołym niebem, przez te zwykłe, typowe, turystyczne dla przeciętnego Kowalskiego, po ultralekkie, które możesz zabrać ze sobą na rower bez obawy, że Twój bagaż będzie zajmował zbyt dużo miejsca i będzie zbyt ciężki.
Jednym z bardziej istotnych kryteriów podziału wśród śpiworów jest materiał z jakiego jest wykonane wypełnienie. To właśnie wypełnienie odpowiada za komfort termiczny i w istotny sposób wpływa na cenę. Tak więc poliester czy puch?
Śpiwór puchowy czy syntetyczny?
Śpiwór puchowy
Wypełnienie w zasadzie decyduje o tym w jaki sposób podejść do kwestii prania śpiwora. Czym jest puch to wie chyba każdy. To delikatne piórka gęsi lub kaczek, które charakteryzują się rewelacyjnymi właściwościami termicznymi. Potrafią „uchwycić” dużo powietrza, które w odpowiednich warunkach posiada znakomite właściwości izolacyjne. Śpiwory puchowe są lekkie, ciepłe i kompaktowe, ale mają też swoje wymagania. Bardzo nie lubią się z wilgocią. Dlatego też czyszczenie śpiwora puchowego, jest zadaniem wymagającym nieco większej delikatności i wiedzy. Nieznajomość zasad prania śpiwora puchowego lub nonszalancja mogą skutkować zmianą w strukturze puchu, a tym samym zmniejszeniem właściwości izolacyjnych.
Śpiwór syntetyczny
Śpiwór syntetyczny jest bardziej odporny na wilgoć, ale jest cięższy od puchowego, zajmuje nieco więcej miejsca i parametry cieplne mają ograniczone, więc trzeba dobierać go rozsądnie do Twoich wymagań. Zaletą śpiworów z wypełnieniem syntetycznym jest na pewno fakt, że ich konserwacja jest łatwiejsza i a pranie nie wiąże się z wielkimi uszkodzeniami i zmianami struktury wypełnienia. Do tego niższa cena śpiworów syntetycznych to też ich duży atut.
To co w takim razie wybrać: poliester czy puch? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego w jakich warunkach będziesz używał śpiwora, jak często i czy znajdziesz nieco czasu i zaangażowania niezbędnego do jego konserwacji.
 |
 |
 |
Czy warto prać śpiwór?
Na początku musisz zadać sobie pytanie: czy w ogóle prać śpiwór? W tym przypadku, jak w większości dylematów, odpowiedź brzmi: To zależy. Z jednej strony każde pranie wpływa negatywnie na charakterystykę termiczną śpiwora ze względu na trudne “relacje” pomiędzy wodą, detergentami, a śpiworem. Jego wypełnieniem w szczególności. Z drugiej jednak strony zabrudzenia, szczególnie silne, mogą w jeszcze większym stopniu przyczyniać się do zużycia śpiwora. Ponadto spanie w śpiworze, który pachnie “drugą” lub “trzecią” świeżością nie należy do przyjemnych.
Co robić ze śpiworem po wyprawie?
Przede wszystkim, po każdym powrocie z wyprawy wyjmij śpiwór z worka, rozłóż go i sprawdź czy faktycznie wymaga prania. Jeśli stwierdzisz, że nie ma na nim wielkich plam i dużych zabrudzeń, śpiwór nie śmierdzi, to… zazwyczaj wystarczy zwykłe wietrzenie. W sytuacji, której Twój śpiwór wymaga większej interwencji, to oceń, czy można go wyczyścić bez całościowego prania. Pranie śpiwora traktuj jako ostateczność, ale niepodważalny jest fakt, że długotrwałe używanie śpiwora wystawia go na działanie potu i tłuszczu, innych zabrudzeń. To w dłuższej perspektywie negatywnie wpływa na efektywność cieplną zarówno warstwy wewnętrznej śpiwora jak i jego wypełnienia. Jeśli jednak zdecydujesz się na pranie powinieneś kierować się kilkoma zasadami, które zminimalizują ryzyko uszkodzenia.
Podejmij wyzwanie prania śpiwora.
Zanim podejmiesz “wyzwanie” samodzielnego prania, a następnie suszenia śpiwora zastanów się, czy nie oddać go w ręce specjalistów. Wprawdzie pranie i suszenie śpiwora, w szczególności śpiwora puchowego nie jest aż tak bardzo trudne, to jednak wymaga czasu, cierpliwości i odrobiny wiedzy.
Zasady prania śpiwora
- Przeczytaj instrukcje prania...zawsze. Każdy producent umieszcza (a przynajmniej powinien) instrukcję prania, która przede wszystkim zawiera informacje czego ze śpiworem nie powinno się robić. Zapoznaj się z tymi informacjami uchroni Cię to przed wieloma niespodziankami, które mogą zakończyć lub mocno skrócić “życie” śpiwora.
- Usuń widoczne zabrudzenia. Niektóre zabrudzenia, (jak zaschnięte kawałki błota czy ziemi) usuń przed zasadniczym praniem, ponieważ w jego trakcie rozpuszczą się w wodzie i będą wnikać w tkaninę śpiwora i jego wypełnienie, a to przyczyni się do pogorszenia jego właściwości termicznych.
- Wybierz delikatny program. Jeśli używasz pralki, skorzystaj z takiej, która ma dużą pojemność i wybierz program prania delikatnego lub program przeznaczony do śpiworów i odzieży z dodatkową izolacją.
- Używaj odpowiednich detergentów. Śpiwór pierz stosując do tego odpowiednie środki chemiczne np. takich marek jak: Nikwax czy Grangers. Zdecydowanie unikaj tych środków, które zawierają agresywne składniki lub środki wybielające.
- Pierz w odpowiedniej temperaturze. Zawsze pierz śpiwór zgodnie ze wskazaniami producenta, ale jeśli nie masz metki z tymi informacjami, użyj do prania wody o temperaturze ok. 30°C. Przy praniu ręcznym nie trzeba używać termometru, żeby stwierdzić czy temperatura wody jest właściwa. Wystarczy włożyć do wody rękę. Jeśli woda nie jest w odczuciu ciepła tzn., że jej temperatura jest poniżej 37°C. Jeśli masz wątpliwości dolej trochę zimnej wody.
- Zapnij wszystkie zamki. Przed rozpoczęciem prania koniecznie zapnij wszystkie zamki. Suwak zamka, jak i sam zamek, jeśli jest otwarty, posiada wiele ostrych krawędzi. Nawet przy praniu ręcznym (podczas którego masz większą kontrolę nad śpiworem, niż w praniu w pralce), te ostre krawędzie mogą uszkodzić zarówno zewnętrzną jak i wewnętrzną powłokę śpiwora.
Oddaj śpiwór do pralni
Oddanie śpiwora do profesjonalnej pralni powinno rozwiązać problemy, chociaż warto poczytać opinie o firmie, której chcesz powierzyć swój śpiwór lub popytać wśród znajomych.
Koszty prania śpiwora nie powinny zdewastować Twojego budżetu, a im droższy śpiwór tym relacja kosztów usługi do ewentualnych kosztów kupienia nowego śpiwora korzystniejsza.
Pranie ręczne.
Jeśli zdecydujesz się na pranie ręczne najprościej jest to zrobić w wannie. Napełnij ją taką ilością wody, żebyś mógł zamoczyć cały śpiwór, kiedy jest on w worku kompresyjnym.
Dlaczego tak? Ano dlatego, że w środku rozłożonego śpiwora znajduje się dużo powietrza. Włożenie do wanny śpiwora rozłożonego spowoduje, że będziesz musiał to powietrze usunąć co tylko wydłuży proces. Dopiero kiedy cały śpiwór jest mokry można go wyciągnąć z worka.
Ręczne pranie śpiwora polega na raczej delikatnym ugniataniu oraz usuwaniu plam również przez delikatne pocieranie zabrudzonego miejsca. Generalnie wszystko należy robić z wyczuciem.
Jeśli w trakcie prania woda staje się widocznie brudna wymień ją na czystą. Po praniu śpiwór należy dokładnie wypłukać. Jak? Wymień wodę na czystą (tylko już bez detergentu) i ugniataj śpiwór. Powtarzaj czynność do momentu, aż woda przestanie się pienić.
Po wyciśnięciu nadmiaru wody możesz dodatkowo owinąć go ręcznikiem, żeby skutecznie odciągnąć resztki wyciskanej wody.
Pranie w pralce.
Jeśli zdecydujesz się prać śpiwór w pralce to wybierz program zgodny z informacją producenta, a jeśli takiej nie ma to program do prania delikatnych tkanin. Sprawdź czy pojemność pralki jest odpowiednia, szczególnie w przypadku dużych śpiworów. Nie dokładaj innych rzeczy do pralki.
Podobnie jak w przypadku prania ręcznego przed włożeniem do pralki zanuż śpiwór, kiedy jest w worku kompresyjnym w wodzie. Skorzystaj z miski lub wanny. Kiedy będzie w całości nasiąknięty wodą włóż do pralki, i dopiero w pralce wyciągnij śpiwór z worka. Na zakończenie programu prania ustaw bardzo delikatne wirowanie. Nie zaszkodzi jak przed wirowaniem ustawisz pralkę na dodatkowe płukanie. Po wyjęciu śpiwora z pralki wyciśnij resztę wody w sposób jaki został opisany powyżej, przy praniu ręcznym.
W jaki sposób suszyć śpiwór?
Suszenie śpiwora to bardzo ważny element całego procesu. Niezależnie od tego czy masz do czynienia ze śpiworem z wypełnieniem syntetycznym czy puchowym, w trakcie suszenia wypełnienie może się zbrylić, przy czym wypełnienie syntetyczne będzie się zbrylać w mniejszym stopniu. Cała sztuka suszenia polega na tym, aby takiemu zbrylaniu zapobiegać.
- Suszenie ręczne.
Ręczne suszenie śpiwora polega na położeniu go na suszarce (a raczej dwóch suszarkach) w pozycji poziomej w ciepłym i przewiewnym, ale zacienionym miejscu i systematycznym przewracaniu z jednej strony na drugą.
Żaden element śpiwora nie powinien zwisać pionowo, bo wtedy może dochodzić do przesunięcia mokrego wypełnienia (w tym przypadku grawitacja nie pomaga). Ponieważ rozpięty śpiwór zajmuje dużą powierzchnię, w większości przypadków będziesz go suszył z zamkniętymi zamkami. Dlatego oprócz przywracania go z jednej strony na drugą musisz też go przekładać tak, aby zarówno zewnętrzna jak i wewnętrzna strona śpiwora mogły dobrze wyschnąć. Jeśli nie masz suszarki, na której będziesz w stanie rozłożyć poziomo cały śpiwór, rozłóż go na ręcznikach.
W przypadku śpiwora puchowego, przy każdym obróceniu powinieneś ręcznie rozbijać zbrylający się puch. Również w przypadku śpiwora z wypełnieniem syntetycznym takie działanie nie zaszkodzi.
- Suszenie w suszarce bębnowej.
Czy suszenie w suszarce bębnowej jest rozsądną alternatywą dla suszenia ręcznego?
Tak jak w przypadku odwiecznego konfliktu w sprawie co było pierwsze: jajko czy kura, znajdziemy zarówno zagorzałych przeciwników suszenia śpiwora w suszarce jak i zwolenników. Z pewnością suszenie w suszarce jest bardziej inwazyjne i niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia śpiwora, więc jako producent będziemy odradzać taki sposób suszenia.
Jeśli jednak zdecydujesz się na suszenie śpiwora z sposób “mechaniczny” to musisz pamiętać o kilku aspektach. Zawsze stosuj taki program suszenia, który jest przeznaczony do najbardziej delikatnych tkanin. Ustaw niską temperaturę, najlepiej w przedziale 40 do 60°C. Wrzuć do bębna suszarki 3 - 4 piłki tenisowe (oczywiście muszą być czyste) lub specjalne piłki, które zapobiegają zbrylaniu. Takie specjalne piłki są czasami dołączane do środków do prania śpiworów. Ze względu na niską temperaturę suszenia konieczne może być wykonanie kilku cykli. Przed rozpoczęciem kolejnego cyklu wyjmij śpiwór z suszarki, rozłóż go i sprawdź czy mimo wszystko nie ma zbryleń. Jeśli są to ręcznie je rozbij.
Pamiętaj, że przy suszeniu śpiwora najważniejsza jest cierpliwość. Szczególnie jeśli chcesz to robić w sposób tradycyjny, czyli bez suszarki bębnowej. Grube śpiwory puchowe mogą schnąć nawet kilka dni i nie ma możliwości, żeby to przyspieszyć.
Przed spakowaniem wysuszonego śpiwora do worka kompresyjnego upewnij się, że jest rzeczywiście suchy i że nigdzie nie ma żadnych zbryleń.
 |
 |
 |
Śpiwór na długie lata
Czyszczenie śpiwora jest czynnością nieco bardziej pracochłonną i wymagającą, niż pranie dresów czy koszulki. Dlatego warto dbać o śpiwór podczas używania i a podejmować działania, które zapobiegają jego zabrudzeniu. Jeśli korzystasz ze śpiwora w schronisku, to rozłóż na łóżku kawałek prześcieradła, które izoluje śpiwór od materaca, który niekoniecznie musi być super czysty. Jeśli jest taka możliwość korzystaj z karimaty, nawet bardzo cienkiej. Dobrym pomysłem jest też zakup wkładki do śpiwora.
To taki dodatkowy worek, uszyty z przyjemnego w dotyku materiału, który izoluje śpiwór od potu czy zanieczyszczeń, które mogą znajdować się na odzieży, w której śpisz.
Podstawą udanego urlopu na łonie natury, wypadu poza miasto czy długiej wycieczki po leśnych i górskich ostępach jest odpowiedni wypoczynek. Nic tak nie zniszczy przyjemności obcowania z naturą jak niewyspanie. A śpiwór jest jednym z kluczowych elementów, które o tym decydują.
Odpowiednio zadbany śpiwór będzie Ci dobrze służył długie lata, dlatego warto poświęcić tych kilka…albo kilkadziesiąt dodatkowych chwil na jego konserwację.